Ngôi sao ấy mang đến cho nó niềm khát khao cháy bỏng, chắp cánh cho ước mơ của nó bay xa trên bầu trời cao rộng của tri thức. Nó tin nó sẽ làm được.
Thằng Toán nằm sấp trên chiếc giường tre ọp ẹp, chiếc quần lửng bị tụt đến đầu gối. Nó oằn mình chịu đòn sau mỗi tiếng quát của cha: “Chừa này! Chừa này! Đánh cho chừa cái tội dám bỏ nhà đi chơi”.
Mỗi lần chiếc roi vung lên, mông nó lại nhổng lên rồi xẹp xuống, hằn đỏ những lằn roi. Nó bặm môi, không khóc, mắt vằn những tia máu. Lần đầu bị đánh, nó còn sợ hãi, nước mắt giàn giụa, lùi vào tận góc nhà tránh đòn. Về sau, cái cảm giác sợ hãi trong nó phai nhạt dần, thay vào đó là sự lì lợm.
Nó giận cha Hoàng lắm vì mỗi lần ông tức giận hay không vừa ý điều gì là y như rằng nó phải chịu đòn. Đáng lẽ khi không vừa ý, cha phải chỉ bảo, giải thích để nó hiểu, như vậy nó sẽ dần tiến bộ. Nhưng không, thấy cái gì chướng mắt, cha quẳng đi liền, không một lời giải thích.
Hôm vừa rồi nó đóng lại cái ghế hư. Khi về, cha ngồi lên liền bị đinh đâm vào mông, tức giận ông quẳng ghế vào nó, may mà nó phản xạ nhanh nếu không sẽ bị tàn tật suốt đời. Thì ra, có chiếc đinh lòi ra ngoài, nó quên không đóng quặp xuống nên mới xảy ra cơ sự.
Mỗi khi nó bị đòn, mẹ nó đứng ở góc nhà, bất lực nhìn con đau đớn. Khi hả cơn giận, cha Hoàng quẳng roi vào góc nhà, bảo: “đưa tiền đây cho tao” rồi khật khưỡng bước ra cửa.
Mẹ ôm nó vào lòng, xoa dầu gió vào những vết lằn roi thâm tím trên mông mà lòng đau nhói, xót xa. Những giọt nước mắt của mẹ lăn dài trên má. Nó không hiểu sao cha Hoàng ghét nó đến thế. Nó là con của cha mà. Người ta bảo cha Hoàng là người cục tính. Phải chăng những người cục tính thường hành động như vậy? Nó chỉ là con người. Dù đã 15 tuổi, nó vẫn bé quắt queo như trẻ lên mười. Người nó còm nhom, nhỏ thó nhưng được cái nhanh nhẹn, nước da sạm đen, tóc cháy nắng vì đi gánh nước, lựa cá, lựa tôm, ghẹ… thuê. Ai thuê gì nó làm nấy, miễn sao có tiền phụ giúp mẹ.
Ở cái xóm chài này, nó là đứa hiền lành, chịu khó, thông minh nhất. Nó không giống nhữ
Thằng Toán nằm sấp trên chiếc giường tre ọp ẹp, chiếc quần lửng bị tụt đến đầu gối. Nó oằn mình chịu đòn sau mỗi tiếng quát của cha: “Chừa này! Chừa này! Đánh cho chừa cái tội dám bỏ nhà đi chơi”.
Mỗi lần chiếc roi vung lên, mông nó lại nhổng lên rồi xẹp xuống, hằn đỏ những lằn roi. Nó bặm môi, không khóc, mắt vằn những tia máu. Lần đầu bị đánh, nó còn sợ hãi, nước mắt giàn giụa, lùi vào tận góc nhà tránh đòn. Về sau, cái cảm giác sợ hãi trong nó phai nhạt dần, thay vào đó là sự lì lợm.
Nó giận cha Hoàng lắm vì mỗi lần ông tức giận hay không vừa ý điều gì là y như rằng nó phải chịu đòn. Đáng lẽ khi không vừa ý, cha phải chỉ bảo, giải thích để nó hiểu, như vậy nó sẽ dần tiến bộ. Nhưng không, thấy cái gì chướng mắt, cha quẳng đi liền, không một lời giải thích.
Hôm vừa rồi nó đóng lại cái ghế hư. Khi về, cha ngồi lên liền bị đinh đâm vào mông, tức giận ông quẳng ghế vào nó, may mà nó phản xạ nhanh nếu không sẽ bị tàn tật suốt đời. Thì ra, có chiếc đinh lòi ra ngoài, nó quên không đóng quặp xuống nên mới xảy ra cơ sự.
Mỗi khi nó bị đòn, mẹ nó đứng ở góc nhà, bất lực nhìn con đau đớn. Khi hả cơn giận, cha Hoàng quẳng roi vào góc nhà, bảo: “đưa tiền đây cho tao” rồi khật khưỡng bước ra cửa.
Mẹ ôm nó vào lòng, xoa dầu gió vào những vết lằn roi thâm tím trên mông mà lòng đau nhói, xót xa. Những giọt nước mắt của mẹ lăn dài trên má. Nó không hiểu sao cha Hoàng ghét nó đến thế. Nó là con của cha mà. Người ta bảo cha Hoàng là người cục tính. Phải chăng những người cục tính thường hành động như vậy? Nó chỉ là con người. Dù đã 15 tuổi, nó vẫn bé quắt queo như trẻ lên mười. Người nó còm nhom, nhỏ thó nhưng được cái nhanh nhẹn, nước da sạm đen, tóc cháy nắng vì đi gánh nước, lựa cá, lựa tôm, ghẹ… thuê. Ai thuê gì nó làm nấy, miễn sao có tiền phụ giúp mẹ.
Ở cái xóm chài này, nó là đứa hiền lành, chịu khó, thông minh nhất. Nó không giống nhữ
ng đứa trẻ khác suốt ngày chỉ chơi bời lêu lổng. Vậy mà cha nó vẫn chưa vừa lòng.
Nó thương mẹ lắm, thường giành những việc nặng về mình. Nó hận cha vì cha hay đánh mẹ. Sau ngày cưới, cha Hoàng đổi tính đổi nết, thường xuyên tụ tập rượu, chè, cờ bạc… chẳng chịu làm ăn. Mỗi khi mẹ khuyên can lại bị cha thượng cẳng chân, hạ cẳng tay đến thâm tím mặt mày. Trên cơ thể của mẹ chằng chịt vết sẹo ăn sâu vào da do những tàn thuốc lá cha gí vào. Hầu như không tháng nào mẹ không bị cha đánh.
Mẹ núi tủi thân, cắn răng chịu đựng nuôi con. Nó xót và đau khổ lắm. Nó nói: “Con không sao đâu mẹ, cha đánh con thế nào con cũng chịu được, miễn sao cha đừng hành hạ mẹ”.
Sáng nay, ánh bình minh vừa nhô lên trên mặt biển. Những cánh chim hải âu tựa nhịp sóng, chao nghiêng đón chào ngày mới. Xa xa, từng chiếc thuyền đang lặc lè tiến về bến với những khoang lấp lánh ánh bạc. Mặt trời treo trên đầu cột buồm toả nắng rực rỡ. “Chuyện gì xảy ra thế nhỉ? Lâu lắm rồi xóm chài mới có hiện tượng lạ như vậy”, Toán thầm thắc mắc và chạy ra ngoài.
Vài đứa trẻ khác cũng lom khom chui ra từ mấy ngôi nhà tuềnh toàng vá chằng vá đụp bằng lá dừa, mảnh tôn cũ, mảnh áo mưa, mảnh bạt quảng cáo… miễn là có thể che chắn được.
Bọn trẻ đi chân đất, đứa cởi trần, đứa cởi truồng khoe bộ vó gầy còm, lộ rõ xương sườn, làn da đen nhẻm, mái đầu cháy nắng rối như tổ quạ. Đứa nào có đủ bộ thì cũng vá chi chít, thế là sang lắm rồi.
Chúng tụm năm tụm ba, chỉ chỉ trỏ trỏ vào những người mặc quân phục màu xanh lá cây trên thuyền với ánh mắt lạ lẫm:
- Họ là ai vậy mày?
- Thầy giáo đó!
- Hổng phải, nghe ba tao kể thầy giáo mặc áo trắng quần tây cơ.
- Ở đây làm gì có trường lớp mà có thầy giáo.
- Ừ hén, nhưng mà họ mặc đẹp quá ha. Ước gì tao có bộ đồ đẹp như vậy.
- Nhà mày nghèo rớt mồng tơi, bộ đồ vá còn chẳng có, đừng có mà mơ!
- Nhưng tao vẫn thích thế, ước mơ cũng có tội à? Cha tao bảo ước mơ sẽ làm con người lớn hơn.
- Mày lúc nào cũng cha. Về mà nói chuyện với cha mày, đừng nói chuyện với bọn tao nữa.
- Ê, bọn bay, ngôi sao trên mũ đẹp quá ha, trông nó thật ngộ. Nếu có một cái tao sẽ gắn lên mũ của tao, trông oách phải biết.
Bọn trẻ bắt đầu nhao nhao với một phát hiện mới: “Ừ, tao cũng thích”. Mắt đứa nào đứa nấy tròn xoe ngắm ngôi sao nhỏ nhỏ xinh xinh một cách thèm thuồng. Các ngôi sao như những con sao biển đang xoải mình trên cát.
Có tiếng xầm xì to nhỏ của người lớn:
- Hôm nay bộ đội biên phòng xuống đây làm gì nhỉ? Chẳng lẽ ở xóm chài có bọn tội phạm hay phản động ẩn náu?
- Chắc không phải vậy đâu, nếu thế họ phải mang theo súng chứ, đằng này tay họ chỉ cầm những cuốn sách thôi.
- Chuyện gì vậy nhỉ?
Họ kháo nhau với vẻ mặt đăm chiêu, nhiều dấu hỏi. Không giống như người lớn, bọn trẻ sau khi nghe lỏm được, cùng đồng thanh: “À, ra là các chú bộ đội biên phòng bọn mày ạ!”. Bỗng có đứa kêu lên: “Ê, có chú bộ đội vào nhà mày kìa, chạy về xem sao?”. Bọn trẻ tản ra, chạy nhanh về nhà mình.
Từ bé đến giờ, Toán có nhìn thấy bộ đội bao giờ đâu mà biết. Nhìn các chú cao lớn trong trang phục màu xanh, trên ve áo gắn quân hàm thật oách, nó như bị thôi miên, thầm ao ước sau này mình cũng được như thế.
Toán chạy về, luồn lối cửa sau vào nhà, có chú bộ đội đi về phía nhà nó. Mẹ nó đang lúi húi dưới bếp ngạc nhiên khi thấy nó thở hổn hển chui vào. Bà chưa kịp hỏi chuyện gì thì phía trước nhà đã có tiếng người. Lật đật, mẹ nó chạy lên nhà trên.
Mẹ và chú bộ đội nói về việc mở lớp cho trẻ em làng chài. Chú nói nhiều về những dự định sắp tới, về tương lai của những đứa trẻ… Mẹ nó im lặng.
Nó dỏng tai lên nghe ngóng một cách chăm chú, thầm nghĩ: “đi học là làm sao nhỉ? Có phải như đóng cái ghế hay lựa con cá, con tôm không? Đi học sướng hay ở nhà đi lựa cá sướng hơn nhỉ?”.
Rồi nó nghĩ tiếp: “Nếu mình đi học, làm sao có thể phụ mẹ gánh nước, lựa cá thuê đây? Có lẽ mình phải ở nhà để giúp mẹ thôi”.
Mẹ nó đã yếu nay lại còn hay bệnh nữa. Cái bệnh suyễn luôn làm mẹ khó thở mỗi khi trái gió trở trời hay làm việc nặng. Nếu gánh hết phần việc của nó, mẹ sẽ ngã bệnh mất thôi. Điều đó nó không muốn xảy ra chút nào. Vả lại, cha Hoàng cũng không cho nó đi học đâu. Nó băn khoăn, lo lắng.
Đêm ấy, nó không ngủ được. Nó nhớ mãi những lời chú bộ đội đã nói. Lòng nó phân vân lắm, vừa muốn đi học vừa muốn giúp mẹ.
Làng chài rộn tiếng nói cười, mọi người hăng say cùng bộ đội làm đường, dựng nhà, xây một số công trình công cộng như nhà văn hoá, khoan giếng, đặc biệt là ba phòng học bằng lá để dạy chữ cho con em làng chài.
Mỗi ngày, xuồng ghe tấp nập chở lá dừa, cây tràm, gạch, xi măng tới lui với vẻ mặt háo hức. Chúng hăng hái phụ giúp người lớn làm những việc lặt vặt.
Trong tất cả các công trình, chúng khoái nhất là ba phòng học. Vậy là chúng được đi học rồi, chúng sẽ được biết con chữ, sẽ biết đọc, biết viết, biết tính toán con cá, con tôm… Biết đâu có đứa sẽ vươn xa hơn từ mái trường này.
Toán cũng thích được đi học. Từ bé đến giờ nó có được đi học đâu, có chăng thỉnh thoảng mẹ dạy cho biết vài con chữ, nhưng cũng chẳng thấm tháp vào đâu. Nó muốn biết nhiều hơn nữa.
Sáng nay, lớp học chính thức dạy buổi đầu tiên. Ngay từ sớm, bọn trẻ trong trang phục tươm tất, gương mặt hớn hở tề tựu đông đủ dưới sân trường. Chúng háo hức chờ đợi tiếng trống khai trường đầu tiên.
Cái trống treo ở đầu hồi phòng học, được làm bằng gỗ mít, sơn đỏ, mặt trống bịt da trâu. Một hồi trống tùng… tùng… tùng vang lên giòn giã. Bọn trẻ xếp hàng theo sự chỉ dẫn của thầy giáo. Đứa thấp đứng trước, đứa cao đứng sau. Chúng dềnh dàng bước vào lớp, láu táu tìm chỗ ngồi. Chẳng ai bảo ai, cả bọn dán mắt nhìn lên bảng, tay khoanh trước mặt nghe thầy giáo mang quân hàm xanh nhắc nội quy của lớp. Thầy giới thiệu tên mình là Sơn. Rồi thầy đi xuống từng bàn phát tập, viết cho học sinh. Những quyển tập thơm mùi giấy mới. Bọn trẻ hít lấy hít để cái mùi thơm tho ấy mà mơ về nơi xa lắm, nơi ấy là bình minh tươi sáng đang chờ đón chúng.Những ước mơ đổi đời như cánh buồm trắng vươn khơi xa, như cánh chim bay trên bầu trời cao rộng.
Lớp học dạy từ năm giờ chiều đến bảy giờ tối. Đấy là khoảng thời gian rảnh để học sinh có điều kiện vừa giúp đỡ gia đình vừa đi học.
Từ khi mở lớp học, thằng Toán rất háo hức chờ đến cuối ngày để đến trường. Nhưng nó chưa bao giờ bước chân vào lớp học. Nó nép mình vào vách dừa nghe thầy giảng một cách say sưa. Được cái nó là đứa sáng dạ nên thầy đánh vần đến đâu nó đều thuộc đến đấy.
Có một điều khiến nó không vui là mặc dù đánh vần được nhưng nó không biết mặt chữ. “Cái khó ló cái khôn”. Nó khoét một lỗ ở vách lá rồi ghé mắt nhìn vào. Nhưng cách đó cũng không ổn. Lúc trời sáng thì còn nhìn rõ chứ lúc trời tối, nó không tài nào thấy các con chữ mặc dù lớp có thắp đèn bình.
Chuyện đi học nó giấu kín không cho cha mẹ biết vì nếu lộ ra, nó sẽ bị no đòn ngay. Mỗi khi muốn đến lớp, nó phải trốn nhà hoặc nói dối cha đi chỗ này chỗ kia.
Có hôm không đến lớp được, nó thấy tronng người bứt rứt, bồn chồn. Nó buồn thỉu buồn thiu. Mỗi lần như thế, nó mượn tập của thằng Nam cạnh nhà và nhờ Nam giảng giải hộ. Trong các âm tiết, nó ngán nhất là âm s, x, tr, ch… Phải đánh vật mãi nó mới phát âm chuẩn. Còn thằng Nam thì tệ hơn nữa, uốn lưỡi mãi vẫn ngọng líu ngọng lô.
Có lần nó đang ngồi học bài, thằng Nam gọi ra ngoài. Trên tay thằng Nam cầm vật gì dứ dứ ra vẻ bí mật khiến nó tò mò đi theo. Tới chỗ khuất, chỉ còn hai đứa, nó xoè bàn tay. Toán ngạc nhiên thốt lên: “Ngôi sao”.
Tay nó vừa mân mê ngôi sao vừa hỏi tại sao thằng Nam có được. Thằng nam bảo nó đã tháo trộm ngôi sao trên mũ khi thầy Sơn để trên bàn, ra ngoài trong giờ nghỉ giải lao.
Toán giận lắm nhưng cố dằn lòng. Chính nó cũng rất mê ngôi sao này kia mà, chả trách thằng Nam được. Nó làm ra vẻ người lớn, dùng lời hay lẽ phải khuyên thằng Nam đem trả lại và xin lỗi thầy vì đó là một việc làm xấu. Nó bảo, một học sinh ngoan không thể làm việc xấu. Nó biết thằng nam là đứa con ngoan, chỉ vì ham thích tức thời mà phạm lỗi.
Lúc đầu thằng Nam giận lắm, vùng vằng không muốn nghe vì nó thích ngôi sao quá. Ngôi sao là niềm mơ ước của thằng nam, trong giấc ngủ của nó luôn hiển hiện hình ảnh ngôi sao lung linh vì sao Bắc Đẩu.
Toán khuyên bảo mãi thằng Nam mới chịu nghe lời. Thằng nam nghéo tay hứa với nó sẽ trả lại cho thầy giáo.
Mỗi khi đi làm thuê, nó đều cố gắng làm xong việc từ sớm để có thời gian ôn bài. Một lần đang mải mê học bìa, nó bị cha bắt gặp. Cha nó giật phăng cuốn tập, xé tan và đánh cho một trận thừa sống thiếu chết. Thế nhưng nó không từ bỏ việc học của mình. Đối với nó, học là một nhu cầu không thể thiếu, như con người sống không thể thiếu cơm ăn nước uống. Nó thích được đi học biết bao.
Những bài giảng của thầy giáo Sơn đã gieo vào lòng nó niềm khát khao cháy bỏng. Nhưng mơ ước, niềm khát khao vươn tới chân trời tri thức của nó liệu có thành hiện thực không khi nó phải học một cách lén lút?
Đang căng mắt nhìn con chữ trên bảng, nó giật mình đánh thót khi nghe thầy Sơn hỏi:
- Sao em không vào lớp học mà lại đứng ở ngoài?
Bọn học trò nhao nhao:
- Bố bạn ấy không cho đi học thầy ạ!
Nó lúng túng, tay vân vê tà áo cộc bạc thếch thủng lỗ chỗ, không dám nhìn thầy.
- Tại sao bố em lại không cho đi học?
Thầy hỏi sau khi đã nhắc lớp trật tự.
- Dạ, cha em bắt ở nhà đi làm kiếm tiền. Nó lí nhí trong cổ họng.
- Mẹ em cũng đồng ý à?
- Dạ không, mẹ đã khuyên và năn nỉ cho em đi học nhưng cha nhất quyết không chịu. Cha em ác lắm, ông ấy không cho em đi học.
Mắt Toán ầng ậc nước, những giọt nước mắt đã bắt đầu lăn dài trên má. Tiếp theo đó, tiếng nấc phát ra từ trong cổ họng nghẹn ngào. Nó nắm lấy tay thầy Sơn lắc mạnh:
- Thầy ơi, thầy hãy khuyên cha cho em đi học nha thầy. Em muốn được đi học, muốn được chơi với các bạn. Mấy hôm nay, em đều cố gắng làm cho xong việc sớm để trốn ra đây nghe thầy giảng bài… hu…hu…hu…
Thầy giáo ôm nó vào lòng, mắt đỏ hoe. Dưới lớp, có những tiếng thút thít. Vài đứa chạy lên ôm lấy nó. Thầy bảo:
- Ừ, em yên tâm. Sau giờ dạy, thầy sẽ tới nhà động viên cha em để em được đi học như các bạn. Nhất định em sẽ được đi học, thầy hứa với em.
Bây giờ Toán đã hiểu vì sao cha Hoàng ghét nó đến thế. Còn nhớ, mỗi lần không vừa lòng, cha nó lại chửi: Mày là thằng bắt tao làm “tò vò mà nuôi con nhện” rồi xông vào đấm đá không chút xót thương.
Nó đâu phải là máu mủ ruột rà của cha đâu mà cha yêu thương, chăm sóc. Nó là kết quả tình yêu đầu đời của mẹ với một chàng trai làng chài có khuôn mặt chữ điền, nước da bánh mật, thân hình vạm vỡ.
Người cha đích thực của nó là một chàng trai mồ côi nghèo, hiền lành và tốt bụng, sống trong sự đùm bọc của làng chài nghèo. Cha đã cứu mẹ nó trong một lần tắm biển bị chuột rút. Tình yêu của hai người nảy nở từ đó.
Một lần cha đi biển, mãi chẳng thấy trở về. Mẹ nó hàng ngày ra bến ngóng trông, trong khi cơ thể mình có những thay đổi khác lạ. Nhưng mẹ càng ngóng càng vô vọng, mỏi mòn để rồi đau đớn ngất đi khi hay tin cha mãi mãi đi vào lòng biển.
Biển mang đến những khoang đầy cá cho làng chài nhưng cũng ích kỷ cướp đi những đứa con của làng. Biển đã cướp cha khỏi tình yêu, niềm mong ước của mẹ. chuyến đi ấy chỉ vài người may mắn sống sót trở về.
Sáng nay, bầu trời trong xanh. Những cánh chim hải âu chao lượn trên đầu ngọn sóng, mừng vui tiễn người con của biển vào đất liền đi học. Ánh nắng chảy trên vai mọi người, mặt biển dát ánh vàng tựa những ngôi sao nhỏ xinh lung linh trên mặt nước.
Trên bến tàu, cha, mẹ, thầy Sơn cùng mấy anh bộ đội biên phòng ôm lấy nó dặn dò. Thằng nam vỗ vỗ lên vai nó: “Đi mạnh giỏi nghen!”. Lũ trẻ ngày nào cũng đứng cả ở bến, từng đứa siết tay nó thật chặt. Dường như cả lũ đang đặt trọn niềm tin, niềm mơ ước vào nó.
Ngày hôm nay là kết quả của những tháng ngày nó miệt mài đến lớp học mái lá của làng chài. Nó đang cố thực hiện ước mơ của chính mình, ước mơ chinh phục những bến bờ tri thức.
Hành trang hôm nay của nó chính là tình yêu của mẹ, sự tin tưởng của thầy, sự động viên của bạn bè. Chắc chắn nó sẽ không phụ lòng mọi người.
Chuyến đi này đối với nó là một trang mới trong cuộc đời. Nó sẽ không bỏ lỡ cơ hội. Rồi nó sẽ trở về làng, khai sáng cho lớp trẻ mai sau. Nó sẽ là ngôi sao dẫn đường cho lũ trẻ, thắp lên niềm mơ ước cho những tâm hồn bé bỏng…
Bàn tay run run, nó đón món quà thầy Sơn tặng, khoé mắt cay cay. Thầy bảo: “Hãy cố gắng em nhé! Chân cứng đá mềm. Thầy có món quà nhỏ tặng em, hy vọng em sẽ thích”.
Tàu xa bờ, những cánh tay vẫy vẫy xa dần. Nó hồi hộp mở gói quà của thầy Sơn vừa tặng.
“Một ngôi sao” – Nó reo lên, ánh mắt lấp lánh…
Theo tiepthigiadinh